اختلال جنسی: ناکارآیی‌های جنسی، اختلالات پارافیلیایی و ملال جنسیتی
«خانم س و همسرش، زوجی موفق هستند، دو فرزند دارند و در مسیر شغلی و عاطفی مشکل خاصی باهم ندارند. مشکلی که آنها را به سمت روانشناس آورده است، بی‌میلی جنسی خانم س است. در سنجش اولیه، با آقا و خانم سی جداگانه مصاحبه شد و هردو به این مساله معترف بودند که عاشق و مجذوب یکدیگرند. خانم س تمایل جنسی خاصی به همسرش نداشت درحالیکه تا قبل از این مشکل، همیشه از رابطه جنسی لذت می‌بردند. اما به مرور زمان خانم س پیشنهادات و احساسات جنسی همسرش را نادیده می‌گرفت، در واقع هر زمان همسرش به او پیشنهاد جنسی و رابطه عشقی را می‌داد، خانم س از او فاصله بیشتری می‌گرفت» به نظر شما مشکل خانم س از کجا شروع شده بود؟
اختلالات جنسی در دنیای علم روانشناسی و DSM5 ، به 3 دسته کلی تقسیم می‌شود. در این مقاله قصد داریم که این اختلالات را معرفی کنیم. در صورتی که خود را در معرض این اختلال می‌بینید، حتماً به روانشناس بالینی با تخصص سکس‌تراپی مراجعه کنید.
پیش از اینکه وارد معرفی اختلالات جنسی شویم، توجه شما را به 4 نکته مهم درباره مسائل جنسی جلب می‌کنیم:
- هویت جنسی: در واقع برداشتی که خودتان از جنسیت‌تان دارید. تا چه اندازه خود را دختر یا پسر می‌دانید؟ هویت شما به جنسیت شما چقدر نزدیک است؟
- جنسیت کروموزومی: جنسیتی که توسط ژنیک به شما داده شده است که دختر یا پسر باشید، تا چه اندازه خوب کار می‌کند؟ آیا مشکلی ژنتیکی باعث شده است که نتوانید به لذت جنسی برسید؟
- رفتار یا نقش جنسی: الگوی رفتاری که عرف و جامعه برای شما تعریف کرده است، تا چه اندازه رعایت می‌شود؟
- تمایل جنسی: آیا تمایل جنسی شما طبیعی است؟ یا نسبت به جنس موافق خود تمایل دارید؟
دلیل معرفی این 4 آیتم، این است که براساس آنها، دسته‌بندی اختلالات جنسی انجام شده است. بنابراین زمانی که به روانشناس سکس‌تراپ مراجعه می‌کنید، باید او ریشه‌شناسی کند که به چه دلیلی دچار این مشکل و اختلال جنسی شده‌اید؟ در ادامه 3 دسته اختلالات جنسی معرفی می‌شود.
دسته اول: بدکاری یا کژکاری جنسی
در این دسته از اختلالات جنسی که تا 30 درصد از مردم بزرگسال به آن مبتلا می‌شوند، ناکارایی در حین رابطه جنسی مدنظر است. در چرخه یک رابطه جنسی سالم باید مراحلی طی شود، این مراحل به ترتیب:
- میل داشتن
- تحریک شدن
- دوره فلت قبل از ارگاسم
- اورگاسم
- فرونشانی یا آرامش
اما افرادی که دچار بدکاری جنسی هستند، نمی‌توانند این مراحل را به درستی بگذرانند و در نتیجه نمی‌توانند رابطه جنسی باکیفیتی داشته باشد.
اختلالات این دسته
- انزال دیررس: هرکدام از مسائل زیر در 75 تا 100 درصد فعالیت‌های جنسی فرد وجود دارد:
-تاخیر چشم گیر در انزال یا اورگاسم
-نبودن انزال
این اختلال باید به مدت 6 ماه وجود داشته باشد و باعث اختلال در عملکرد فرد شده باشد. توجه داشته باشید که علت این اختلال نباید مصرف ماده مخدر، دارو و یا سایر اختلالات روان باشد.
این مشکل می‌تواند اکتسابی نیز باشد، یعنی قبلاً فرد عملکرد خوبی داشته است، اما به مرور زمان دچار مشکل شده باشد. نکته مهم دیگر این است که گاهی براساس یک موقعیت و قرار گرفتن در شرایط خاص، این مشکل بوجود می‌آید. در نوع دیگر این اختلال، همیشه فرد دچار انزال دیررس است و به صورت فراگیر در طول زندگی‌اش مشکل دارد.
- نعوظ: این افراد در 3 زمینه دچار مشکل هستند که اگر یکی از این 3 مورد وجود داشته باشد، تشخیص روانشناس، اختلال نعوظ خواهد بود:
-مشکل در دستیابی به نعوظ در حین رابطه جنسی در مردان
-مشکل چشم‌گیر در حفظ نعوظ در رابطه جنسی
-کاهش چشم‌گیر در سفتی آلت در حالت نعوظ
این اختلال شدیداً روی عزت‌نفس مردان اثرگذار است و همچنین در تولیدمثل و عامل باردارشدن همسر، اثرمنفی دارد. بنابراین بارعاطفی این اختلال، باید توسط روانشناس سکس‌تراپ حل شود.
- اختلال ارگاسمی زنان: زنانی که دچار این اختلال جنسی هستند، در 4 دسته دچار مشکل می‌شوند:
-تاخیر مکرر در رسیدن به ارگاسم
-کاهش چشم‌گیر در فراوانی ارگاسم
-فقدان ارگاسم
-کاهش چشم‌گیر در شدت حس ارگاسم
مشکلات این دسته از اختلالات جنسی باعث می‌شود که زنان احساس آرامشی که باید در چرخه رابطه جنسی به دست بیاورند را نداشته باشند.حدوداً 25 درصد از زنان به این مساله دچار می‌شوند. به مرور زمان این مسأله باعث ایجاد خلق افسرده و یا حتی اضطراب می‌شود. همچنین عمدتاً نگرانی زنان باعث می‌شود تصور کنند که همسرشان به علت وجود این مشکل آنها را ترک می‌کند و یا خیانت می‌کنند. پس حل کردن این اختلال جنسی، بسیار بااهمیت است تا روان آرام‌تری داشته باشید. برای تشخیص این موضوع نیز، روانشناس شما به مدت زمان و نوع اختلال ارگاسم توجه می‌کند، بنابراین خودتان برچسب این مشکل را نزنید و اگر مشکلی در این زمینه دارید، به روانشناس مراجعه کنید.
- میل یا برانگیختگی جنسی زنان: در این اختلال جنسی، میل یا برانگیختگی انجام نمی‌شود و فرد سرد بنطر می‌رسد و یا شدت این میل به اندازه‌ای نیست که بخواهد رابطه جنسی برقرار کند. برچسب‌هایی نظیر: سردمزاجی، گرم نبودن و… متاسفانه به این افراد زده می‌شود. درحالیکه علل روانی این اختلال جنسی باید پیدا و درمان شود.
- اختلال دخول یا درد تناسلی، لگنی: این اختلال که مختص خانم‌ها هست، پیش از این به عنوان اختلال واژینیموس از آن نام برده می‌شد. در این حال فرد 4 نشانه مهم را دارد:
–دخول مهبلی در حین نزدیکی
–درد مهبلی یا لگنی بارز در جریان نزدیکی مهبلی یا اقدام به دخول
–ترس یا اضطراب شدید و بارز از تصور دخول و نتیجه آن
–تنش یا سفت شدن بارز عضلان کف لگن در جریان دخول
بسیاری از زوجینی که دچار این مشکل هستند، به علت عدم آگاهی، ممکن است تصورات ناشایستی نسبت به یکدیگر پیدا کنند و این مسأله زندگی مشترک‌شان را تلخ می‌کند. در حالیکه درمان این اختلال با مراجعه به سکس‌تراپیست کاملاً قابل انجام است.
- اختلال کمبود میل جنسی در مردان: در این اختلال جنسی، مردان در میل جنسی خود و یا اقدام به عمل جنسی، دچار کاهش چشم‌گیری می‌شوند. حتی خیال‌پردازی‌های طبیعی جنسی خود را از دست داده‌اند. این اتفاق نیز منجر به کاهش اعتمادبه نفس مردان می‌شود و حتی در همسرشان نیز این تصور شکل می‌گیرد که “خوب نیستند”
- اختلال انزال زودرس: در این حالت پس از انجام دخول، حدود 1 دقیقه بعد مرد دچار انزال می‌شود و از فعالیت جنسی خود بازمی‌مانند. این مسأله بسیار روی روابط جنسی زوجین اثرمخربی دارد. بیشترین میزان مراجعین به مراکز درمانی سکس‌تراپی دچار این اختلال جنسی هستند. مصرف مواد مخدر شیشه شدیداً روی اختلال انزال زودرس موثر است.
نارضایتی از هویت جنسیتی
دسته دوم اختلالات جنسی: نارضایتی از هویت جنسیتی است که به آن ملال جنسیتی نیز گفته می‌شود.
ملال جنسیتی وقتی بوجود می‌آید که جنس فیزیکی شخص(یعنی آناتومی مردانه یا زنانه او که به آن جنس مادرزادی گفته می‌شود) با این حس که او واقعاً کیست، سازگاری نداشته باشد. این افراد جنس مادرزادی خود را قبول ندارند و می‌خواهند آن را تغییر دهند. اگر جنس مادرزادی یک فرد زن باشد ولی جنسیت تجربه شده‌اش، مرد باشد؛ به این حالت ترنس من(transman) گفته می‌شود. و در حالت عکس اگر جسم کسی مرد باشد و جنسیت تجربه شده‌اش زن باشد، به او دگرجنسیتی گفته می‌شود. آنها تمایل دارند با پوشش جنس مخالف خود به آزادی برسند و با مبدل پوشی که در دسته سوم اختلالات جنسی آن را توضیح خواهیم داد متفاوت هستند. گاهی ملال جنسی در افرادی پدید می‌آید که قبلاً به آنها دوجنسه( hermaphroditism)گفته می‌شد. این افراد در رشد جنسی خود دچار اختلال شده‌اند. آنها با اندام جنسی نامشخصی بدنیا می‌آیند که ناشی از ناهنجاری‌های هورمونی است. آنها می‌توانند با هورمون‌درمانی یا حتی عمل جراحی درمان را تجربه کنند.
ملال جنسیتی، تقریباً کمیاب است. حدود 5 درصد تا 14 درصد افراد درگیر این اختلال جنسی می‌شوند. علت‌های بوجود آمدن این اختلالات هنوز نامشخص است. اما با پژوهش‌هایی که انجام شده است، بسیاری از نوجوانانی که هنوز از این اختلال آگاهی ندارند، به اشتباه به خودشان این برچسب‌ها را می‌زنند و نیاز به راهنمایی دارند.
اختلال ملال جنسیتی، در کودکان و بزرگسالان متفاوت است. در ادامه هرکدام را توضیح می‌دهیم:
اختلال ملال جنسیتی در کودکان: این کودک دچار ناهمخوانی چشم‌گیری میان جنسیت تجربه شده و احساس تجربه شده است. تا 6 ماه این ناهمخوانی باید وجود داشته باشد. و علائم زیر در او هست:
- میل قوی برای داشتن جنسیت دیگر دارد.
- در پسران ترجیح این است که لباس و رفتار دخترانه داشته باشد و در دختران برعکس است.
- ترجیحی قوی در آنها وجود دارد تا در بازی‌های کودکانه خود، نقش جنس مخالف را بازی کنند.
- ترجیحی قوی در آنها وجود دارد تا اسباب‌بازی‌های جنس مخالف را انتخاب و بازی کنند.
- ترجیح قوی برای داشتن هم‌بازی جنس مخالف
- میل شدید اولیه و ثانویه مربوط به جنس مخالف
- مدل انتخاب لباس و بازی‌ها مربوط به جنس مخالف است.
- بیزاری شدیدی از آناتومی جنسی خود دارند.
اختلال ملال جنسیتی در نوجوانان و بزرگسالان: بزرگسالان نیز مانند کودکان این ناهمخوانی چشم‌گیر بین جنسیت مادرزادی و جنسیت احساس شده را به مدت 6 ماه دارند و علائم آنها به شرح زیر است:
- ناهمخوانی بین جنسیت تجربه شده و جنسیت مادرزادی
- تمایل شدید به خلاص شدن از صفات جنسی اولیه مادرزادی خود
- تمایل شدید به گرفتن خصوصیات جنسی جنس مخالف
- تمایل شدید به داشتن خصوصیات رفتاری جنس مخالف
- میل قوی دارند تا با او مانند جنس مخالف برخورد شود
- میل قوی برای داشتن جنسیت طرف مقابل
اختلالات پارافیلیا و پارافیلیک
دسته سوم اختلالات جنسی، اختلالات پارافیلیا و پارافیلیک است.
ویژگی اصلی این گروه این است که افراد علاقه شدید جنسی و پایدار به غیر از علاقه جنسی تناسلی یا نوازش‌های اولیه رابطه جنسی هستند. مثلاً علاقه زیادی به مالیدن یا مالش خود به کفش، پا، جوراب دارند. حتی نگاه کردن به بدن لخت شخصی دیگر آنها را به اوج لذت جنسی می‌رساند. پارافیلیاها لزوماً پارافیلیک نیستند، در واقع پارافیلیا بودن شرط لازم و نه کافی برای پارافیلیک شدن(بچه باز) است.
8 نوع اختلال در پارافیلیا هست:
- تماشاگری جنسی: در این حالت از اختلال جنسی، فرد به مدت 6 ماه برانگیختگی شدید یا مکرر به مشاهده فردی لخت که خودش بی‌خبر است دارد و بر این اساس تحریک جنسی می‌شود. این مشکل باعث بروز اختلال در عملکرد شغلی و اجتماعی فرد خواهد شد. این افراد حداقل 18 سال سن دارند.
- نمایشگری جنسی: این افراد دوست دارند که بدن عریان خود را به دیگری که بی‌خبر است به طورناگهانی نشان دهند و از این طریق احساس لذت جنسی می‌کنند.
- مالش دوستی: این افراد در اماکن عمومی و شلوغ، شروع به مالش اندام جنسی دیگران می‌کنند و باعث آزار آنها می‌شوند. این مسأله باعث بروز اختلال در عملکرد اجتماعی فرد شده و حتی تبعات حقوقی دارد.
- آزارخواهی جنسی: به این حالت از اختلال جنسی، خفگی دوستی نیز گفته می‌شود. این فرد دوست دارد در حین رابطه جنسی، شکنجه شود و با رنج و درد به ارگاسم یا انزال برسد.
- آزارگری جنسی: در این حالت فرد با آزاردادن و زور و اجبار آنها به رابطه جنسی، شدیدا به آزارگری می‌پردازد و این رنج دادن شدید باعث می‌شود که به لذت جنسی برسد.
- اختلال بچه بازی و تمایل به کودک: حداقل سن او 16 سال است و باید از بچه‌ای که به او آزار جنسی می‌رساند حداقل 5 سال بزرگتر باشد. کودک نیز باید پایین‌تر از 13 سال سن داشته باشد.
- اختلال یادگارخواهی: در این حالت از اختلال جنسی، فرد عاشق این است که با استفاده از اشیاء بی‌جان و یا تماس با اعضای غیرتناسلی به لذت برسد.
- اختلال مبدل پوشی: این افراد با پوشیدن لباس جنس مخالف به مدت 6 ماه به لذت جنسی میرسند.
با توجه به توضیحات این سه دسته از اختلالات جنسی، به نظر شما ، مشکل “خانم س” که در ابتدای مقاله از آن صحبت کردیم، کدام نوع از اختلالات جنسی بود؟
