اختلال شخصیت نمایشی (هیستریونیک)

«وقتی اولین بار با خانم پ روبرو شدیم، شور و اشتیاق زندگی از او می‌بارید! سی و سه ساله، کارشناس ارشد حقوق و مجرد بود. روزها به کودکان ناتوان درس می‌داد و تا دیروقت سر قرارملاقات می‌رفت. در اولین جلسه مشاوره، مشتاقانه شروع به تعریف از کار و فرآیند آن کرد. گفت مقاله‌هایم را مطالعه کرده و مشتاق است درباره آنها با من گفتگو داشته باشد. او آشکارا درباره توانمندی درمانگر، غلو می‌کرد و بیش از اندازه تعریف می‌کرد. او معمولاً از صدمه‌هایی مانند افتادن از پله، افتادن در محوله پارکینگ، پیچ خوردن پا و … گلایه می‌کرد و می‌نالید. او فرد بی‌نظمی بود و همیشه کارهایی که نیاز بود سرفرصت انجام شود و برنامه‌ریزی لازم داشت را در دقیقه نهایی انجام می‌داد. قول‌های عجیب و غیرقابل باوری به دیگران می‌داد و غیرممکن بود به قول خودش عمل کند. صرفاً به نظر می‌رسید که به دنبال جلب‌توجه دیگران باشد. وقتی هم زیرقولش می‌زد، تلاش می‌کرد تا با ساختن داستان، دلسوزی دیگران را برانگیزاند. او معمولاً در جمع‌های علمی، صحبت را قطع می‌کرد و توجه همه را به صحبت‌های خودش جلب می‌کرد و از مسائل کم‌اهمیت‌تری صحبت می‌کرد. از قرار ملاقات‌های عاشقانه و یا شرایط عجیب پارتنر جدید عاطفی‌اش! و آنها را بهترین مرد دنیا خطاب می‌کرد. با تمام پارتنرها به صورت کاملاً جدی از ازدواج صحبت می‌کرد، در حالیکه مدت زمان زیادی از آشنایی با آنها نمی‌گذشت. او به تدریج شغل خود را به دلیل این رفتارها که برای دیگران کاملاً عجیب به نظر می‌رسید از دست داد و به دلیل خلق پایینی که پیدا کرده بود، نزد مشاور آمد». شما چه تصویری از خانم پ در نظرتان آمد؟ به نظر شما مشکل او چه بود؟

نشانه‌های اصلی در اختلال شخصیت نمایشی

این افراد الگوی فراگیری از هیجانی بودن و توجه طلبی افراطی که از اوایل بزرگسالی شروع می‌شود را دارند. 5 مورد از 8 نشانه زیر حتماً وجود خواهد داشت:

ناراحت بودن شخص در وضعیت‌هایی که مورد توجه قرار نگیرد.
رفتار اغواگرایانه یا جنسی نامتناسب در تعامل با دیگران( گویا فقط جسم ارزشمندی دارند و آن را به راحتی برای نمایش و جلب‌توجه به دیگران نشان می‌دهند.
تغییر سریع هیجان و ابراز سطحی هیجانات
استفاده مستمر از ظاهر فیزیکی خود برای جلب توجه دیگران
گفتار به شدت برداشت‌گرایانه و عاری از جزئیات (برای مثال وقتی از خانم پ می‌پرسیدم مهمانی دیشب چطور بود؟ او فقط می‌گفت خوب بود).
خودنمایی و تئاتری رفتار کردن و ابراز مبالغه آمیز هیجان به صورتی که دیگران متوجه می‌شوند رفتار او واقعی نیست.
تلقین‌پذیری (به راحتی تحت‌تاثیر دیگران قرار می‌گرفت)
صمیمانه‌تر پنداشتن روابط از آنچه واقعاً هستند.

توصیف بالینی از اختلال شخصیت نمایشی

افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، در ابراز هیجان غلو می‌کنند، برای مثال کسی که تازه او را دیدند را در آغوش می‌کشند یا در هنگام تماشای یک فیلم غمگین، بیش از اندازه گریه می‌کنند، جوری که غیرقابل کنترل به نظر می‌رسند. آنها مغرور و خودمحورند و به شدت از اینکه مورد توجه قرار نگیرند، دچار غم می‌شوند، پس هرکاری می‌کنند تا مورد توجه قرار گیرند. غالباً طرز لباس پوشیدن آنها اغواگرایانه است و از جواهرات نامعمولی استفاده می‌کنند. معمولاً استفاده از تتوهای غیرمتعارف در آنها بسیار دیده می‌شود و در لباس پوشیدن هم سعی دارند از رنگ‌هایی که با شدت بیشتری قابل دیدن هستند(رنگ‌های جیغ)، استفاده کنند.

آنها به صورت پیوسته به دنبال گرفتن تایید از دیگران هستند. کافی است تا به آنها توجهی نکنید، به شدت از شما ناراحت و عصبانی می‌شوند. تکانشی هستند، یعنی به سرعت نیاز دارند تا به آنچه می‌خواهند برسند و صبور نیستند. نگاه آنها به زندگی کاملاً سیاه و سفید است. در هنگام صحبت نمی‌توانند به جزئیات به صورت واضح بپردازند و کلی‌گویی و ابهام از ویژگی‌های آنهاست.

این اختلال معمولاً در زنان بیشتر دیده شده است. در مردان بیشتر با به رخ کشیدن اعتماد به نفس و یا پوشیدن لباس‌های خاص و نشان دادن بدن ورزیده و ورزشکاری، بیشتر دیده می‌شود. در هنگام صحبت لغزش زبانی دارند. حدودا 2 تا 3 درصد از جمعیت بالینی را تشکیل می‌‌دهند.

جالب است که بدانید افرادی که اختلال شخصیت نمایشی دارند، معمولاً مشکلات شدید جنسی دارند. زنان دچار آنورگاسمی و مردان دارای این اختلال نیز، از نظر جنسی ناتوان هستند.

دلیل به وجود آمدن اختلال شخصیت نمایشی

می‌توانیم دو دسته کلی در علل بوجود آمدن اختلال شخصیت نمایشی را در نظر داشته باشیم:

هر نوع افراط و تفریط در میزان دریافتی محبت از جانب والدین که به آن مسمومیت عاطفی نیز گفته می‌شود. این فرد یا در تلاش بوده که توجه والدین بخصوص مادر را به خود جلب کند و یا برعکس بیش از اندازه محبت دیده و همیشه مرکز توجه بوده است.
طرد شدن‌های مکرر در خانواده که معمولاً در خانواده‌های سرد، پرجمعیت و یا دچار تروماهای متعدد اتفاق می‌افتد.

انواع اختلالات شخصیت نمایشی

سه دسته مهم در اختلال شخصیت نمایشی وجود دارد:

شخصیت نمایشی کودک

او به شدت به دیگران وابسته است. تلاش می‌کند با جلب دلسوزی و ترحم، گریه کردن، اغراق در دردها و التماس به دیگران، جلب توجه کند. هرچه بلوغ روانی در آنها کمتر باشد، شدت این رفتارهای کودکانه بیشتر می‌شود. سریعاً کج‌خلق می‌شوند و تحمل نه شنیدن و رد شدن را اصلاً ندارند. متاسفانه این رفتار در بسیاری از خانواده‌ها در هنگام ازدواج فرزندشان دیده می‌شوند.

شخصیت نمایشی سرزنده

اگر به مثال ابتدای مقاله درباره مراجع خانم پ برگردیم، او کاملاً به طبقه اختلال نمایشی سرزنده تعلق دارد. او فردی گرم، صمیمی، اغواگر و سطحی بود و همانطور که مطالعه کردید، به قول‌هایی که می‌دهد عمل نمی‌کند و همیشه شما را در حالتی از ابهام نگه می‌دارد. نیاز دارند که مرکز توجه باشند و از طریق غلو کردن بیش از حد این کار را انجام می‌دهند.

شخصیت نمایشی موافق

آنها چاپلوس دیگران هستند و دائماً تلاش می‌کنند که هیجان دیگران را برانگیزانند. از آنها تعریف می‌کنند تا به هدف خود که تعلق داشتن است، برسند. سعی می‌کنند همیشه مصالحه‌جو و کاملاً موافق به نظر برسند، هرچند که این نقاب مهربانی اصلاً دائمی نیست و خشمی شدید در پس آن پنهان است.

اختلال شخصیت نمایشی به عنوان همسر

زندگی به صورت کلی با افرادی که مبتلا به اختلال شخصیت هستند، کار بسیار دشواری است و ازدواج با آنها توصیه نمی‌شود. بهتر است پیش از ازدواج، حتماً از مشاوره پیش از ازدواج استفاده کنید. اگر در طول زندگی و پس از ازدواج متوجه وجود این اختلال در همسرتان شدید، مسلماً انرژی بسیار زیادی لازم دارید تا بتوانید با او به زندگی ادامه دهید، چون از طرفی او در پی این است که توجه شما را جلب کند، از طرفی توجه شما برای او کافی نیست و سعی می‌کند از دیگران نیز توجه‌طلبی کند. ازطرفی توانایی نگهداری یک رابطه عمیق و پایدار در آنها وجود ندارد و امکان وجود خیانت‌های متعدد نیز وجود دارد.

شباهت اختلال شخصیت نمایشی و سایر اختلالات

شباهتی که اختلال شخصیت نمایشی به سایر اختلالات شخصیت مانند، اختلال مرزی و ضداجتماعی دارد، باعث شده است تا روانشناسان بالینی تلاش کنند که به صورت دقیق‌تری مصاحبه اولیه را انجام دهند.

برای مثال در اختلال شخصیت مرزی، میزان خودکشی و ابهام در هویت محتمل‌تر از اختلال شخصیت نمایشی است. با بالا رفتن سن، به دلیل هیجان‌طلبی مراجعین دارای اختلال شخصیت نمایشی، درگیری با قانون و یا مصرف موادمخدر بیشتر می‌شود که نباید با اختلال شخصیت ضداجتماعی اشتباه گرفته شود.

درمان اختلالات شخصیت نمایشی

در درمان افرادی که اختلال شخصیت نمایشی دارند، سیلورز و ایبرمس در سال 1972 با پنج زن کار کردند که چهارنفر آنها به دلیل اقدام به خودکشی بستری شده بودند و هر پنج نفر آنها با تشخیص اختلال شخصیت نمایشی به روانشناس مراجعه کرده بودند. این زنان بابت رفتار مثبت و تعامل درست و به اندازه، جایزه می‌گرفتند و برای هر رفتار غلوآمیز، جریمه می‌شدند. این درمانگران با پیگیری 18 ماهه متوجه بهبود این مراجعین شدند.

بخش بزرگی از درمان این افراد، باید متمرکز بر روابط بین‌فردی باشد، چراکه آنها به شدت در شکل دادن صحیح به روابط دچار مشکل و آشفتگی هستند. آنها نمی‌تونند دلبستگی امنی را تجربه کنند و همیشه در حالت ناامنی و و سطحی هستند. به همین دلیل درمان‌هایی با رویکرد طرحواره‌درمانی و درمان دلبستگی، کاملاً مفید هستند.

admin وب‌سایت