تست شخصیت کتل (PF16)
یکی از تستهای کاملاً علمی که در مراکز مشاوره گرفته میشود، تست 16 عاملی کتل است. این تست شخصیتی با در نظر گرفتن 16 عامل عمده، سعی دارد تا شناخت کاملی از خودتان به شما بدهد. در این مقاله قصد داریم تا شما را با این تست آشنا کنیم.
تاریخچه و ویژگیهای تست شخصیت کتل
تست 16 عاملی کتل توسط دانشمند انگلیسی به نام ریموند کتل تدوین شد. او اعتقاد داشت برای بررسی شخصیت هر فرد ما می‌توانیم با درنظر گرفتن یک پیوستاری از 16 صفات عمده و 8 بُعد فرعی، ویژگیهای شخصیتی یک فرد را در نظر بگیریم. این تست یک ویژگی خاص دارد که علاوه بر سنجش شخصیت، هوش را نیز می‌سنجد. منظور سنجیدن هوشی است که در طی زندگی افزایش پیدا میکند، در واقع این تست، EQ را می‌سنجد نه IQ.این تست 187 سوال( 186 سوال اصلی، 1 سوال فرعی) دارد و زمان نرمال برای پاسخ‌دهی به سوالات آن، حداکثر40 دقیقه است، اگر بیشتر از 40 دقیقه به سوالات جواب دهید، رگه‌هایی از وسواس در پاسخ‌دهی در شما وجود دارد.
کاربردهای تست کتل
از تست کتل برای موارد زیادی استفاده میشود و پس از تست شخصیت MMPI ، بهترین تست برای سنجش ویژگیهای شخصیتی است. موارد استفاده از این تست شامل:
مشاوره ازدواج در جهت پیش‌بینی سازگاری و رضایت زناشویی
مشاوره شغلی و استخدامی برای انتخاب نیروی انسانی مناسب
مشاوره تحصیلی برای شناخت مشکلات عاطفی و درسی دانش‌آموز و دانشجو
مشاوره شغلی برای انتخاب شغل متناسب با ویژگیهای شخصیتی
چرا تست کتل بوجود آمد؟
کتل عقیده داشت که ما نمی‌توانیم با درنظر گرفتن تنها دو یا سه عامل، کل صفات شخصیتی یک شخص را متوجه شویم، بنابراین برای اینکه بتوانیم تصویر کامل‌تری از شخصیت داشته باشیم، باید عوامل مرتبه اول و مرتبه دوم را با سوالاتی بسنجیم.او این عامل را صفات عمقی شخصیت نامید و با در نظر گرفتن 3 عامل توانست ماده‌های مربوط به سوالاتش را طراحی کند:
- عامل داده‌های L که شامل سابقه زندگی فرد در حضور در مدرسه و اجتماع است.
- عامل داده‌های T که نتیجه آزمون‌های عینی است که برای بررسی ویژگیهای شخصیتی طراحی شده‌اند.
- عاملQ که مربوط به پرسشنامه او برای ارزیابی شخصیت است.
در واقع اقدام کتل، یک اقدام پژوهشی و آماری قوی برای طراحی این تست بوده است، به همین دلیل در مراکز مشاوره از این تست زیاد استفاده میشود. ممکن است وقتی شما برای تست مشاوره پیش از ازدواج به مرکزی مراجعه می‌کنید، این تست را از شما و طرف مقابل بگیرند. به این نکته توجه داشته باشید که قرار نیست این تست به شما نکات مثبت و یا منفی خودتان و طرف مقابل را بگوید؛ بلکه برای شناخت بیشتر ویژگیهای شخصیتی‌تان به کار می‌رود. در زمینه شغلی نیز اگر قصد استخدام پرسنل دارید، این تست برای مثال به شما می‌گوید که این فرد شخص مضطربی است و بهتر است در زمینه‌ای که استرس شغلی بالایی وجود دارد، مشغول به کار نشود.
معرفی عوامل مرتبه اول در تست کتل
همانطور که اشاره کردیم این تست در عوامل مرتبه اول، 16 صفت را به صورت یک پیوستار می‌سنجد که در ادامه این صفات را معرفی خواهیم کرد:
- مردم آمیزی در برابر مردم‌گریزی: این عامل به میزان و نحوه تعاملات اجتماعی در افراد می‌پردازد.
- کم‌هوش در برابر باهوش: منظور از هوش در این عامل، هوش متبلور یا EQ است. هوش متبلور در طی زندگی شما افزایش پیدا میکند و مانند IQ در یک سن ثابت نمیماند.
- ناپایداری هیجانی در برابر پایداری هیجانی: میزان سازگاری و تعامل شما با هیجاناتی که در طی روزمره با آنها سروکار دارید در این عامل سنجیده میشود.
- اطاعت‌پذیری در برابر سلطه‌گری: میزان قدرت‌طلبی شما همیشه در انتخاب‌های شما اهمیت دارد. برای مثال اگر با میزان زیادی سلطه‌گری به ازدواج وارد شوید، طرف مقابل شما آزرده خاطر خواهد شد.
- دل‌مردگی در برابر سرزندگی: شبیه به عامل درون‌گرایی و برون‌گرایی است و به میزانی که شما سرزنده‌تر باشید، کمتر دچار خلق منفی و افسردگی خواهید شد.
- باوجدان در برابر مصلحت‌گرا: در این عامل، صفتی به نام وجدان بسیار اهمیت دارد. در واقع برای اینکه بسنجیم که تا چه میزان کار اشتباه را بخاطر مسائل اخلاقی انجام نمی‌دهید و تا چه حد این مسائل اخلاقی برای شما درونی شده است، از این عامل استفاده می‌کنیم.
- ترسو در برابر جسور: اینکه تا چه میزان در محیط‌های اجتماعی راحت هستید و در دسترس هستید، جرات شما را در برابر شخصی می‌سنجد که بسیار ترسو است و نمیتواند به راحتی با جمع ارتباط بگیرد.
- کله‌شق در برابر حساس: تا چه اندازه روی خواسته‌های خودتان پافشاری می‌کنید؟ چقدر روی منفعت‌طلبی دیگران حساسیت نشان می‌دهید؟ عامل 8 این مساله را به خوبی می‌سنجد.
- زودباور در برابر شکاک: سطح اعتماد شما به دیگران چقدر است؟ تا چه اندازه میتوانید به آنها اعتماد کنید؟ زمانی که فردی قصد ازدواج دارد، اگر میزان شکش زیاد باشد، یکی از عوامل خطرساز در زندگی مشترک خواهد بود.
- اهل عمل در برابر خیال‌پرداز: خیال‌پردازی ویژگی منفی نیست، اما اگر بیشتر از اندازه باشد و جلوی واقعیت را بگیرد، شما و طرف مقابل را دچار مساله خواهد کرد.
- صراحت در برابر محافظه‌کاری: این عامل، میزان صراحت کلامی و غیرکلامی شما را می‌سنجد. همچینین میزان اهمیتی که افراد برای حریم خصوصی خود قائل هستند را در نظر دارد.
- بی‌اعتمادی اضطرابی در برابر اعتماد توام با آرامش: یکی از ابرازهای مهم در این تست، این عامل است. تا چه میزان به خودتان اعتماد دارید و سطح انتظارتان از خویشتن تا چه میزان است؟
- تجربه‌گرا در برابر محافظه‌کار: اگر شما فردی باشید که به صورت مداوم در حال ریسک کردن هستید، قطعاً تجربه‌گرایی بالاتری دارید. این عامل با عامل o در تست نئو در ارتباط است.
- خودکفا دربرابر متکی به دیگران: در تصمیمات فردی و اجتماعی تا چه میزان به دیگران و نظرات آنها وابسته و یا خودکفا هستید؟ در این عامل این ویژگی سنجیده میشود. این معیار در مشاوره پیش از ازدواج بسیار اهمیت دارد.
- مهار اراده در برابر لذت‌گرا: میزان وسواس کاری و نظم رفتاری شما را می‌سنجد.
- مضطرب در برابر آرام: میزان بروز هیجانات شما و آرامشی که به هنگام این هیجانات تجربه می‌کنید در این عامل سنجیده میشود.
معرفی عوامل مرتبه دوم در تست کتل
در عوامل دسته دوم ما با طیف روبرو نیستیم و تک عامل را می‌سنجد.
- برون‌گرایی: اینکه میزان تعاملات اجتماعی شما چقدر است و انرژی خود را از بیرون دریافت می‌کنید یا از درون، در این عامل سنجیده میشود.
- اضطراب: درجه اضطراب شما در این عامل سنجیده خواهد شد. البته این معیار به تنهایی نمیتواند معیار مناسبی برای سنجش اضطراب شما باشد.
- انعطاف‌پذیری: از ویژگیهای مهم در سلامت روان هر فرد، میزان انعطاف پذیری‌اش در مراحل مختلف است.
- استقلال: در این عامل استقلال روانی مدنظر است. اینکه شما در تصمیمات خود به دیگران وابسته هستید.
- کنترل غرایز: میزانی که شما بتوانید خودتان را کنترل کنید در این معیار سنجیده میشود.
- سازگاری: درکنار انعطاف پذیری، میزان سازگاری شما با موقعیت‌های جدید در این مقیاس سنجیده میشود.
- قدرت‌رهبری: شما اگر بتوانید دیگران را رهبری کنید، در مناصب شغلی خاصی باید وارد شوید. در این معیار این ویژگی سنجیده میشود.
- خلاقیت: قدرت و توانایی خلاق بودن در این مقیاس سنجیده میشود. مسلماً اگر شما این تست را برای دریافت یک سمت شغلی دادهاید، برای مدیر مجموعه این ملاک اهمیت بالایی خواهد داشت.
تمامی صفاتی که در مرتبه اول و دوم به کار برده شده است، این امکان را به مشاور شما میدهد تا شناخت دقیق‌تری از ویژگی‌ها و صفات شخصیتی شما داشته باشد. این ویژگی‌ها به معنی بد یا خوب بودن شما نیست، بلکه صرفاً معرفی شماست.
چگونگی تحلیل و تفسیر تست کتل
پس از این که شما به سوالات این تست پاسخ دادید، مشاور توسط نرم‌افزار پروفایل شخصیت شما را می‌بینید و سپس در کنار مصاحبه‌ای که با شما انجام داده است، نتیجه تست را به شما اعلام خواهد کرد. در تفسیر و تحلیل تست، نکته مهم این است که تست نباید به تنهایی انجام شود و باید حتماً شما قبل از انجام تست، با مشاورتان، جلسات مشاوره داشته باشید و در کنار مصاحبه، نتیجه تست، تفسیر شود. این تست به شما شناخت بیشتری درباره ویژگیهای شخصیتی خودتان خواهد داد.
آیا نتیجه تست کتل میتواند مانع ازدواج شود؟
هیچ کدام از تستهایی که در مراکز مشاوره گرفته میشود، نمیتوانند به اجبار به شما این مساله را تحمیل کنند تا ازدواج نکنید. در این تست هدف مشاور، اعلام خوبی و یا بدی یک نفر نیست. بلکه شما به وسیله این تست میتوانید ویژگیهای خودتان و طرف مقابل را بهتر بشناسید و در نتیجه چالشهایی که در آینده با آن مواجه خواهید شد را بدانید. مشاور به شما کمک میکند تا با آموختن مهارت حل مساله بتوانید این چالشها را به کمک یکدیگر حل کنید. گاهی در نتیجه برخی تستهای دیگر مانندMCMI روانشناس متوجه مسائل خاص روان و بیماری میشود و نتیجه آن تست را در کنار مصاحبه قرار میدهد. در چنین موقعیتی او تلاش میکند تا شما و یا طرف مقابلتان را برای درمان فردی دعوت کند تا علاوه بر مشاوره پیش از ازدواج، درمان این مسائل فردی را نیز داشته باشید. قطعاً این مساله به نفع شماست تا پیش از ورود به زندگی مشترک، مسائل فردی خود را حل کنید.
