غنیسازی روابط زوجین (ترمیم و بهبود رابطه زناشویی)
یکی از انتخاب‌های مهم زندگی شما، ازدواج و انتخاب همسر است. هرشخصی با انتظارات و نیازهای متفاوتی وارد زندگی‌مشترک می‌شود. اما یک شباهت بین همه آدمها وجود دارد و آن است که هیچ کسی برای طلاق گرفتن، ازدواج نمی‌کند! اما با این وجود، آمار طلاق بالا رفته است. یکی از علت‌هایی که باعث می‌شود زوجین فکرکنند که زندگی‌شان به بن‌بست رسیده است، این است که حس میکنند با همسرشان دیگر حرف مشترکی ندارند و ارتباط دیگر ارتباط باکیفیتی نیست. یکی از هدف‌هایی که در این مقاله داریم، معرفی برنامه‌ای با عنوان “غنی سازی روابط زوجین” است. این برنامه باعث می‌شود تا شما و همسرتان ارتباط باکیفیت‌تری داشته باشید و بتوانید مسائل زندگی مشترک را به خوبی حل کنید و در نهایت باعث کاهش آمار طلاق عاطفی و شناسنامه‌ای می‌شود؛ پس با ما همراه باشید.
غنیسازی و بهبوبد رابطه عاطفی به چه معنی است؟
غنیسازی به معنی تقویت ارتباط همسران در مسائل مختلف است. وجود تعارضات زناشویی و اختلاف بین زوجین، کاملاً طبیعی است؛ اما نحوه برخورد ما با این تعارضات، در زندگی مشترک کاملاً اثرگذار است. خواسته بسیاری از زوجین این است که همدیگر را تغییر دهند و همسرشان آن فردی شود که می‌خواهند. شاید برای شما هم این اتفاق افتاده باشد که در انتهای صحبت خود بگویید، چه کنم که او تغییر کند؟ در غنی سازی شما و همسرتان آموزش می‌بینید که به جای تغییر دادن یکدیگر، مهارت پذیرش تفاوت‌های فردی را داشته باشید و همچنین در ذهن‌تان از همسر یک فرد نابهنجار و بد نسازید.
فایده ترمیم و بهبود زندگی مشترک
آموزش مهارت‌های ارتباطی به زوجین، باعث افزایش انعطاف‌پذیری روانشناختی و همچنین کاهش میزان رفتارهای بیمارگون و ناسالم می‌شود. همچنین در صورتی که به صورت یک عادت رفتاری در خانواده دربیاید، از بسیاری از اختلاف‌ها و طلاق جلوگیری می‌کند. اگر زوجین بدون این مهارت‌ها وارد زندگی مشترک شوند، متاسفانه یا نیازهای آنها به صورت سالم برآورده نخواهد شد و یا به طلاق عاطفی و حتی شناسنامه‌ای منجر می‌شود.
کارگاه بهبود و غنیسازی روابط زوجین شامل چه مطالبی است؟
برنامه غنیسازی روابط زوجین، شامل 6 سرفصل است. در ادامه هرکدام از این سرفصل‌ها را توضیح می‌دهیم:
بررسی خطاهای شناختی
یکی از مهم‌ترین سرفصل‌های آموزشی در برنامه غنیسازی زوجین، بررسی خطاهای شناختی است. خطاهای شناختی مانند یک مهمان ناخوانده هستند که در ذهن همه ما ورود پیدا میکنند. در واقع هر شخص سالمی که زنده است و فکر می‌کند، می‌تواند دچار خطای شناختی شود. اما نحوه تعامل و برخورد شما با این خطای‌های شناختی بسیار مهم است. در ادامه تعدادی از این خطاها را توضیح می‌دهیم.
تفکر همه یا هیچ
در این نوع خطا، گمشده شما تعادل است. همه چیز را سفید یا سیاه می‌بینید و خبری از تعادل وجود ندارد. به این مثال دقت کنید. شوهری که برای اولین بار دیر از سرکار برمی‌گردد و همسرش از این ماجرا ناراحت است؛ به شوهرش می‌گوید تو “همیشه دیر می‌کنی، هیچ وقت به من توجه نداری” این خطا باعث می‌شود به مرور زمان طرف مقابل شما حس کند که به صورت کلی آدم خوبی نیست. قطعاً این نوع برخورد باعث کاهش رضایتمندی در زندگی مشترک خواهد شد.
قضاوت کردن
زوجینی که همدیگر را قضاوت میکنند، ارتباط‌شان دچار اختلال خواهند شد. فرض کنید همسر شما روی مبل نشسته است و روزنامه مطالعه می‌کند. شما نیاز دارید او به شما توجه بیشتری کند و از روزی که گذرانده‌اید از شما بپرسد. اگر خطای شناختی قضاوت کردن در شما فعال باشد، به این نکته می‌رسید که او چه فرد بی‌فکری است و به شما توجه ندارد. این قضاوت ذهنی شما باعث می‌شود که از او ناراحت شوید و متاسفانه اگر در طول زندگی مشترک این روند رفتاری ادامه پیدا کند، ارتباط به نتیجه درستی نخواهد رسید و یکی از ثمرات آن، طلاق عاطفی است.
فیلترهای ذهنی
زمانی این خطا اتفاق می‌افتد که شما از زاویه دید ذهنی خودتان به ماجراهایی که اتفاق می‌افتد نگاه کنید و معمولا به نکات منفی توجه می‌کنید.
پیشگویی‌های منفی
همانطور که از اسم این خطای شناختی مشخص هست، پیش از آنکه اتفاقی بیفتد، درباره نتیجه آن، گمان بد دارید و تصور می‌کنید بدترین نتیجه اتفاق خواهد افتاد. من می‌دانم که شوهرم قرار نیست در کارش پیشرفت کند و ورشکست خواهد شد. اگر همچین خطایی داشته باشید، مسلماً نمی‌توانید همراه خوبی برای همسرتان در مسیر زندگی و شغلی باشید.
برچسب زدن
یکی دیگر از مهم‌ترین خطاهای شناختی، برچسب زدن است. این برچسب‌ها در هر زمینه‌ای باشد، باعث می‌شود که همسرتان خودش را دوست نداشته باشد بخصوص اگر او عزت به نفس بالایی نداشته باشد، نسبت به برچسب‌های شما بسیار موضع می‌گیرد و تلاش می‌کند تا شما را متقاعد کند که اینگونه نیست.
خطاهای دیگری نیز وجود دارد، مانند: سرزنشگری، بایداندیشی، مقایسه کردن، تاسفگرایی و.. که هدف برنامه غنی سازی زوجین این است که ابتدا خطاهای شناختی در همسران شناسایی شود و سپس به آنها کمک می‌شود تا اثر این خطاها را در رابطه با همسر مشخص کنند.
فواید برطرف کردن خطاهای شناختی بر بهبود رابطه زن و شوهر
حل این خطاهای شناختی تا حد زیادی به رابطه زوجین و افزایش کیفیت رابطه عاطفی کمک می‌کند.
ارتباط موثر
قدم بعدی در غنی سازی زوجین، آموزش ارتباط موثر به شماست. در این آموزش، شما یاد خواهید گرفت که به چه صورت پیامی که درذهن‌تان است به طرف مقابل ارسال کنید. علاوه بر این، از مشکلات عمده‌ای که زوجین دارند، ضعیف بودنشان در مهارت‌های ارتباطی است. ارتباط به قدری اهمیت دارد که در اکثر تحقیقات نشان داده شده است زمانی که نتوانیم ارتباط درستی برقرار کنیم، هم حال خودمان بد می‌شود و هم نیازهایمان رفع نخواهد شد. در برنامه غنیسازی زوجین، به همسران یاد داده خواهد شد که چگونه پیامی با محتوای سالم و درست، روشن و واضح و هدفمند ارسال کنند. در قدم بعدی موانع ارتباطی خود و همسرشان را شناسایی کرده و تلاش میکنند با یادگیری این مهارت، درخواست خودشان را مطرح کنند. از جمله مهارت‌هایی که در بخش ارتباط موثر تدریس خواهد شد، ارتباط بدون خشونت (NVC) خواهد بود.
حل تعارض
اشاره کردیم که تعارض، بخش جدانشدنی زندگی زوجین است. اما شیوه مقابله و حل تعارض آنهاست که مشخص می‌کند این رابطه چه کیفیتی دارد. اگر تمامی صحبت‌ها و درخواست‌های شما و همسرتان به دعوا و بحث و درگیری ختم می‌شود، به این معنی است که مهارت حل تعارض ضعیفی دارید. در این بخش به زوجین آموزش داده می‌شود که بتوانند ابتدا مساله را به درستی شرح دهند. در واقع تعریف و شرح یک مساله نیمی از حل مساله است. سپس راه‌حل‌های مشترکی که به ذهن‌شان می‌رسد را بیان میکنند و از این راه‌حل‌ها باید یکی را انتخاب کنند و انجام دهند. این انتخاب راه‌حل باید تا زمانی ادامه پیدا کند که مساله حل شود.
در هرکدام از مراحل حل تعارض و مساله، شرط اساسی، همکاری دوجانبه زوجین با یکدیگر است. اگر هرکدام صرفاً روی راه‌حل‌های پیشنهادی خودشان تمرکز کنند، متاسفانه مسیر رابطه به سمت و سوی خوبی پیش نخواهد رفت.
مدیریت خشم
خشم یک احساس طبیعی است که در همه انسان‌ها وجود دارد، اما زمانی که این خشم، تبدیل به پرخاشگری می‌شود، می‌تواند به ما و طرف مقابل آسیب وارد کند. بنابراین برنامه بعدی در غنیسازی زوجین، کمک به مدیریت خشم زوجین است. در این آموزش، تلاش می‌شود تا زوجین بتوانند سبک ارتباطی خود را شناسایی کنند. منظور از سبک‌های ارتباطی، نحوه ارتباطی است که ما با دیگران به صورت معمول و روتین برقرار می‌کنیم؛ شبک شما ممکن است پرخاشگرانه و حمله‌ای، منفعلانه و تسلیمی و یا تلفیقی از پرخاشگرایانه و منفعلانه باشد. هدف برنامه غنی سازی زوجین، این است که تلاش کنیم به جای این سبک‌های مخرب، سبک جراتمندانه را یاد بگیریم و انجام دهیم.
غلبه بر خشم همسر
ابتدا باید شما و همسرتان مدیریت فردی خشم را یاد گرفته باشید تا بتوانید خشم همسرتان را نیز پایین بیاورید. در این برنامه تلاش خواهد شد تا اجازه ندهید همسرتان به وسیله خشم به هدف خودش برسد و زخمی را به شما و در نهایت به ارتباط بزند. رفتارهای آزاردهنده همسرتان مانند فحاشی کردن به هنگام عصبانیت را به خاطر داشته باشید. زمانی که او عصبی می‌شود باید ابتدا احساسات خودتان را بشناسید که پس از این اتفاق چه حسی به شما دست می‌دهد؟ برای اینکه به خودتان احترام بگذارید به او بگویید زمانی که با صدای بلند صحبت می‌کنی و یا فحاشی می‌کنی، من حرف‌هایت را نمی‌شنوم و تا وقتی این رفتار را قطع نکنی با تو صحبتی ندارم. در این حالت شما تلاش می‌کنید تا او را خلع سلاح کنید. البته در برنامه غنیسازی زوجین، تلاش می‌شود تا با توجه به شرایط هر زوج، این برنامه تدارک دیده شود.
حل تعارض با خانواده همسر
ازدواج، بخصوص در فرهنگ‌های آسیایی که ایران نیز جزئی از آن است، یک تصمیم جمعی است. در واقع شما صرفاً با یک نفر ازدواج نمی‌کنید، بلکه با خانواده او وصلت می‌کنید. این وصلت خانواده‌ها، مشکلاتی را در پی خواهد داشت. برای مثال مخالفت خانواده‌ها با وصلت دونفر و عدم پذیرش، خشمی را بوجود می‌آورد که به مرور باعث تخریب تصویر زوجین از خانواده یکدیگر می‌شود.می‌دانیم یکی از دعواهای همیشگی زوجین با یکدیگر بر سر مساله ارتباط با خانواده همسر است. بنابراین آخرین پله در برنامه غنیسازی زوجین، آموزش حل تعارض با خانواده همسر است. در این برنامه تلاش می‌شود تا زوجین یک خانواده جدید بسازند و نحوه تعامل خود را با خانواده خود و همسرشان را بهبود ببخشند. یکی از برنامه‌های آموزشی در این بخش، یادگرفتن نحوه ایجاد صمیمت است. همچنین رفتارهای مخرب و رفتارهای پیونددهنده به زوجین در این بخش، آموزش داده خواهد شد.
